Bismillah. Sanglit iban pudji tuput pa Tuhan sin katan piyapanjari, Baing-ulungun, Baing-Ampunun, Allahu Rabbul ‘Aalamiyn. Salawat iban Duwa’a pa panghu’ natu, hinapusan nabiy, Muhammad Rasulullah (Sallahu ‘Alaihi wa Sallam).
Magkulang-labi lisag pitu sin dum Ahad, pitsa 2 sin bulan March tahun 2012, limugangkahad in tingug sin pagbustak ha daira sin Lupah Sug. Awn na isab piyabustak duun ha tungud sin tianggi, ha alupan sin tindahan Cleopatra. Najagjag in siylingan sin tinda masuuk pa piyagbustakan, nakummi’ in makina generator amu ha-saum kunu’ biyutang in miyustak; madtu mari in shrapnel iban bagbag saamin daing ha tinda masuuk; pila tau in nakasa’bu limabay ha lugal yaun in yaun simasa’day na, pali-pali’an, nag-aanud in dughu iban alum ha tiyap-tiyap pamaranan.
 |
| Placed underneath this Generator was the Bomb that exploded. |
Timingug na in alarma sin kapulisan, daudagahn na in mga tau madtu pa piyagbustakan. Awn na daing ha masjid ha raig sin Municipal in nag-guwa simiyb kimiyta (sung na magwaqtu Eisha). Nagkawas na in mga pulis iban mga tau timabang ha mga tau yaun piyapalian laghi mahalli da isab adakala awn pa sumunu’ na isab pagbustak. Ulak na sila madtu mari, “Tawagi niyu in Hospital! Kawa kamu sasakatan! Iban kamu mari!” Pagdatung pa Hospital, nagdai’dai’ na in mga nars iban mga doctor nagkita’ ha mga kiyalaugan. Madtu-mari magkawa panyap, magbutang ubat; mag-aluhuy in kaibanan kiyasakitan agad pamung-mung iban pagtangis mayta’ kunu’ sila in kiyalaungan.
Hangpu’ tag walu in kiyapali-an. Dua in nawafat magtuy.
Nahiluhala’ na isab in raayat sin Lupah Sug kailu…
=0=0=0=0=0=
Halaum pila bulan simanyang na tiyu’tiyu in kabuhi’anan sin tau raayat ha Lupa’ Sug. Haati’ wala pa nakanapas marayaw daing ha pila tahun, pila giyatusan tahun halaum harubiru in hula’ ini, awn na isab simunu’ kasusahan. Wayruun pagdua-rua in jimatu ba’gu yan ha lupa’ Sug hambuuk parkala subay tuud pagmasusahan sin katan. In hinang yaun di’ siya mabilang ‘amu’ atawa ‘marayaw’. Aamupaka ‘Islam’ misan matawag ‘wala’ tiyuud’ dih da manjari. Sa’ in malaggu’ tuud pangasubu diy bang ‘Hisiyu’ ta’ in taghinangan.
Hisiyu? Hisiyu in taghinangan?
Sila baha’ amu mga pagtawagun natu’ ‘Terrorist’ biya sin aghi sin mga kasundaluhan? Sibuh da Abu Sayyaf ka atawa unu in ngan? Sila baha’ bahgu tumpukan mabaya mamuhinga ha tau raayat? Sila baha’ awn parsugpatan pa mga tau makawasa, sawkat way na puma’gang kanila? Sila baha’ awn pagsa’gahan iban sin tau ha lugal yaun, sa’ kiyalaungan in tau kaibanan? Atawa sila baha’ ini, amu namissarahan bahasa tumabang kunu’ maparagbus in bunnal kasajahitraan?
Hisiyu? Hisiyu tuud sila? Iban mayta’ nila ini paghinangun?
Unu in marapat sabab iban da’wa kiyaun sin akkal nila in di’ natu’ makira-kira? Unu ka in parsababan karihilan nila tugut in maghinang sin bihaini? Sibu’ da mataud sila, atawa isa-isa; sibu’ da awn kawasa nila atawa ha laum tapukan; sibu’ da ha pikilan nila ka pa marayaw in niyat nila atawa pa mangiy’; Hisyu-siyu mayan in taghinangan, tagpikilan haini; tag-ayura ha tiyap-tiyap tikang nila, tantu awn hadja sabab mayta’. Sa’ mayta’? Unu baha’ tuud in kabayaan nila?
Unu baha’ mabaya’ sila mamaus? Kansiyu? Pasal sin unu? Hati tau raayat in puhingaun nila, amun tau way panghati, wayruun lamud ha unu-unu na in piyag-atubangan nila? Unu baha’, mabaya’ sila mamuga’? Hisiyu in buga’un nila? Mahi, unu ta’ in makawa’ nila bang muga’ kanila in tau? Tumaas ka in darajat nila? Tumaud ka in siyn nila? Tumaud ka in magad, kumahagad kanila? Dumayaw baha’ in kahalan sin Lupa’ Sug ha hinang nila yadtu?
Tantu malaggu’ kalaungan in nahinang nila.
Ha tiyap-tiyap sakit kiyananaman sin mga tau nalapay ha dum yadtu, awn tungbas sin Tuhan kanila. Ha tiyap-tiyap luha imanud daing ha mga anak nailuh, asawa nabalu, ina’-ama’ kiyalawa-an anak iban lahasiya kiyamatayan; ha tiyap-tiyap niyawa nakawa ha dum yadtu, Tuhan na in makaingat lumukat kaniya. Ha tiyap-tiyap hanggaw kananaman sin mga tau raayat ha daira sin Lupa’ Sug, di’ na makalawag hinang marayaw, di’ na makapanaw mag-usaha, di’ na makahibal, kiyakumkuman, nasakkup sin hanggaw pasal sin parkala’ yadtu, awn tungbas sin Tuhan kanila.
Kauni na di’ sila mabuga mamatay tau. Kauni na di’ sila muga’ ha dugal sin mga Tausug napuhinga. Kauni na di’ sila ma-uwg kumawa alta, manglarak kapanyapan; manglubu kabuhi-anan sin kaibanan. Hambuuk da kuman in subay nila kabuga-an: In dumatung in adlaw bugtu-un na in napas nila sin Tuhan Mahatinggi, Mahasutsi Allah... Kakitaan nila ini katan matampal masawa biya’ sin sawa sin bulan damlag. Kakinaman nila ini katan. Kasaksian nila ini katan. Wayruun pagdua-rua, landu’ tuud in pagsusunan nila ini katan.
Sa hisiyu tuud? Hisiyu in bunnal atu sin kita niyu? Hisiyu in subay natu’ susunun?
Amuka sila pagtawagun ‘tirorista’? Amu ka sila taghinangan, nagbaran sin pagpabustak? Amu ka sila nagpikil, nag-uuhan sin katan yadtu? Amu ka sila timatapok ha badju ma-amu, kabang-kabang gaddung? Sila baha amuin yaun limilingkud masanyang ha opis nila mahaggut? Amu ka sila ha laum kawasa, wayruun nag-inu-inu ha jimajatu ha baba-an nila? Amu ka sila nag-gugulal nagpapatindug sin dan mabuntul? Amu ka sila kumukumpit sin barung iban sinapang? Nakapula? Nakaitum? Nakabiyaning?
In jawab niya mga tuan BUKUN.
Tantu bukun sila in atu natu’ satampal-tampal, salaggu’-laggu’ ha pagbunu’ ini. In bunnal malaggu atu sin katan kita niyu, wayruun dugaing bang bukun kita niyu da isab. Baran natu’. Ikaw. Aku. Katan kitaniyu.
Atu natu’ in tiyap-tiyap hukaw natu’ mamissarahan sin kasabunnalan. Atu natu’ in tiyap-tiyap pagpasaad natu’ sin kawman, tau raayat. Atu natu’ in tiyap-tiyap lisu’, abughu’ iban hingas natu’ mamikilan, huminang ha hikarayaw sin hula’. Atu’ natu’ in tumapuk, tumangkis ha amaanat diyuhal katu’ niyu. Atu natu’ dakula in subay pa tumagad ha kaibanan.
Atu’ natu’ in addat-palangay natu’ bukun marayaw. Atu’ natu’ in pag-iggil-jangki, pangaykit, pangdupang ha taymanghud natu’. Atu natu’ in tiyap-tiyap pag-abbu, pagtaas-atay sin kitaniyu. Atu natu’ in tiyap-tiyap da’wa, tiyap-tiyap riklamo ha mammayan makaiyg ha (responsibility) ta niyu. Atu natu’ in pag-iyan natu’ “Sari na, sila ra in nagmula, wayra agad ku”. Atu’ natu’ dakula in tiyap-tiyap waktu wayruun kitaniyu hinang unu-unu hikarayaw.
Yan ha mismo baran natu’ in salaggu’laggu, satampal-tampal atu sin kita niyu. Ku’nu pa kaw di’ mamintangan? Kuhnu pakaw masi magpabisu, magpabuta? Ku’nu pakaw tumagad magba’gu sin baran mu huminang sin unu in marapat hinangun? Subay baha’ hinapusan na biyugtuan sin napas mu?
Way pa naubus in bunu’ ini. Awn pa sahaya ha langit maandum. Bangun kaw, taymanghud. Tagnaan natu’ in pagba’gu, paghambuuk sin kita niyu. Magsama-sama kita niyu katan ha pamikilan, kamaksuran, pag-anggawta-an iban hariin-diin na in kagausan niyu pagjiharan. Oh mga taymanghud ku ha agama, di’ kita niyu subay magbati’laul ha pagpangayu-an duwa’a pa Tuhan natu’ sin mammayan lumanyut da in Aghama ha pangatayan sin raayat natu’; sumanyang da in kabuhi-anan ha hula’ natu’; iban panaugun niya in sajahitra iban salamat sabunnal ha kawman natuh. Ameen!
In Tuhan Allah siya na in Al-‘Adil, Al-Hakiym magpabuntul sin katan, magpasawa sin katan, mangdihil tungbas sin katan hinang sin tiyap-tiyap kaatu’ niyu In shaa Allah!
Mulka’ sin Tuhan ha hisiyu-siyu na in taghinangan sin pakaradjaan pagbustak yadtu.
Sajahitra iban hidayat, ulung iban lasa pa katan sin magad ha daakan sin aghama Niya Islam.
Wa billahil Taufiq wal Hidaya.
Salam Kasilasa pa katan.
-March 6, 2012
Comments